Je moet het hem nageven: de Iers-Schotse altviolist en componist Garth Knox schuwt de extremen niet binnen de muziekscène. In 2012 gaf hij met Saltarello een hoogst aangename CD uit met daarop muziek/bewerkingen van o.a. Henry Purcel, Antonio Vivaldi, Hildegard von Bingen en John Dowland. Vier jaar eerder liet hij ons met zijn album d’Amore genieten van muziek van o.a. Attilio Ariosti en Marin Marais. Op het pas verschenen album Open Spaces toont hij zich – samen met het Nederlandse Ragazze Quartet – van zijn meest extravagante kant: die van de atonale, experimentele, soms ronduit anarchistische kant.

Laat het me zo stellen: stel dat het Ragazze Quartet deze cd in een concert voorstelt aan het publiek. Wie zijn dan de mensen in de zaal? Moeilijk voor te stellen dat de gemiddelde liefhebber van Bach, Mozart en Beethoven warm wordt van deze muziek. Liefhebbers van pop, rock, metal of jazz gaan ook moeilijk aansluiting vinden. Zijn het dan mensen die bewust op zoek gaan naar het experimentele, het buiten-de-lijntjes-kleuren? Zijn het mensen die door deze muziek te omarmen op zoek zijn naar een statement, een pose, een imago? De dissonante klanken en onvoorspelbare ritmes dagen de luisteraar uit, maar laten hem ook achter met een gevoel van vervreemding. Ik kan me niet ontdoen van de gedachte dat deze muziek eerder bedoeld is als een intellectuele exercitie dan als een emotionele ervaring.

De muziek op dit album is zonder twijfel experimenteel te noemen. Garth Knox durft grenzen te verleggen en traditionele structuren te doorbreken. Zijn composities zijn gevuld met onverwachte wendingen, dissonante klanken en complexe ritmes. Voor degenen die gewend zijn aan de melodieën en harmonieën van traditionele klassieke muziek, zal deze muziek moeilijk in de oren klinken.

Het Ragazze Quartet heeft zich gewaagd aan het vertolken van deze uitdagende muziek. Hun toewijding aan het perfectioneren van de complexe partituren verdient bewondering. Het is duidelijk dat het kwartet de nodige tijd heeft geïnvesteerd om de subtiele nuances van Knox’s composities te begrijpen en vast te leggen. Zo zijn er erin geslaagd om een emotionele connectie te creëren met de muziek, ondanks de soms ontoegankelijke aard ervan. Hun uitvoering is technisch indrukwekkend, hoewel ze soms vast lijken te zitten in een doolhof van experimentele geluiden en ongewone structuren. Een uitzondering: deel IV, de Charleston uit het tweede strijkkwartet van Knox. Plots hoor ik herkenbare muziek die, weliswaar gelaagd, een baken van rust brengt op deze chaotische cd. Het bezorgt me een zweem van een glimlach tussen alle voorhoofdfronsen.

Bart Debbaut, juli 2023