In het herdenkingsjaar 2025, exact een eeuw na zijn geboorte, wijdt de Duitse bariton Benjamin Appl (°1982) een bijzonder project aan zijn legendarische landgenoot en leermeester Dietrich Fischer-Dieskau (1925–2012). Het resultaat is geen gewone cd, maar een rijk geïllustreerd cd-boek met als titel Hommage à Dietrich Fischer-Dieskau / For Dieter: the past and the future – een muzikaal én persoonlijk eerbetoon aan de bariton die het Duitse kunstlied wereldwijd op de kaart zette.

Het hart van dit eerbetoon klopt het luidst in de hoofdstukken over Fischer-Dieskaus dienstplicht en krijgsgevangenschap (1943–1947). Fischer-Dieskau, nog geen twintig jaar oud, werd in 1943 als Wehrmacht-soldaat naar het oostfront gestuurd, ondanks pogingen van zijn omgeving om hem vrijstelling te bezorgen vanwege zijn muzikale talent. In dagboekfragmenten lezen we over zijn tijd in Rusland, over eindeloze modder en uitgemergelde paarden. Te midden van de gruwel moest hij als jonge soldaat paarden verzorgen en zingen voor zijn kameraden – kunst als overlevingsstrategie.

Tijdens een opleidingsperiode in Perleberg vernam hij dat zijn ouderlijk huis in Lichterfelde (Berlijn) volledig was afgebrand na een luchtaanval. Hij keerde terug en trof enkel de ruïnes aan: zijn twee piano’s, zijn partituren – alles was vernietigd. Het verlies tekende hem diep, maar maakte ook zijn latere muzikale intensiteit invoelbaar. Benjamin Appl weeft deze episodes subtiel in via het gekozen repertoire en de begeleidende teksten.

In 2009 ontmoette Appl (°1982) zijn grote voorbeeld tijdens een masterclass op de Schubertiade in Schwarzenberg – het begin van een intens mentorschap. Tot aan Fischer-Dieskaus overlijden drie jaar later werkten ze intensief samen. Appl groeide uit tot een internationaal gewaardeerde liedzanger met een warme, heldere bariton, en noemt die jaren “transformationeel”.

Het album weerspiegelt deze relatie niet enkel in toon, maar ook in structuur. Het repertoire is chronologisch opgebouwd en weerspiegelt Fischer-Dieskaus levensfasen: liederen van zijn vader Albert en broer Klaus Fischer-Dieskau, oorlogsrepertoire zoals Brittens War Requiem en uiteraard werk van zijn geliefde Schubert, Wolf en Clara en Robert Schumann. Appls partners, de Zuid-Afrikaanse pianist James Baillieu en cellist Bartolomeo Dandolo Marchesi (Italië), zorgen voor een fijnzinnige, tekstbewuste uitvoering.

Het cd-boek telt 140 pagina’s met persoonlijke herinneringen van Appl, aangevuld met nooit eerder gepubliceerde foto’s en brieven. Het is niet enkel een portret van een carrière, maar van een mens – een jonge man die door oorlog getekend werd, maar in de muziek een weg naar verzoening vond. Hommage à Dietrich Fischer-Dieskau / For Dieter is een uitzonderlijk project dat verleden en toekomst samenbrengt. Benjamin Appl eert zijn mentor niet door hem te imiteren, maar door diens artistieke erfenis met eigen stem verder te dragen. Het is een ingetogen, respectvolle én aangrijpende ode aan een zanger die ook vandaag nog diep resoneert.

Bart Debbaut, mei 2025