Het recente album Salve Susato van het Belgische renaissance-ensemble Utopia werpt een boeiende blik op het muzikale erfgoed van de 16e eeuw, met een bijzondere focus op Tielman Susato, een figuur die als instrumentalist, componist en uitgever zijn stempel drukte op het muzikale leven van het Renaissance-Antwerpen.

Susato, geboren rond 1510/15 en actief tot na 1570, staat niet alleen bekend om zijn meesterschap als componist maar ook als een innovatieve uitgever. In 1543 richtte hij het eerste muziekuitgevershuis op dat gebruikmaakte van beweegbare letters in de Lage Landen. Voorheen was muziekdrukwerk voornamelijk gevestigd in Italië, Frankrijk en Duitsland. Susato doorbrak deze grenzen met zijn pers in Antwerpen en was een van de eersten die werken van de vermaarde componist Orlando di Lasso publiceerde.

Susato’s dualiteit als uitgever en componist komt prachtig naar voren op deze opname. Het ensemble Utopia schetst niet alleen de klanken van zijn composities maar brengt ook de historische betekenis van zijn uitgeverswerk tot leven. Susato, een meester in de imitatieve polyfone stijl van zijn tijd, schreef en publiceerde verschillende boeken met missen en motetten, die nu schitterend worden geïnterpreteerd door Utopia.

Op de cd vinden we naast muziek van Susato ook liederen van o.a. Josquin, Lassus, Clemens non Papa en de Manchicourt. Daarbij ook Susato’s Les Miens aussi,  als origineel en (commercieel) slim antwoord op het iconische Mille Regretz van Josquin Desprez. Deze keuze van stukken op de cd illustreert niet alleen de veelzijdigheid van Susato’s werk maar plaatst hem ook in dialoog met andere grootheden van de Renaissance.

Ensemble Utopia ontpopt zich eens te meer als bekwame bewakers van historische pracht. Door zorgvuldige interpretatie en sublieme uitvoering verweeft het ensemble de noten tot een levendig weefsel van klanken dat zowel de virtuositeit van Susato als de bredere Renaissance-context weerspiegelt.  Salve Susato is niet slechts een luisterervaring; het is een eerbetoon aan de Renaissance-verbinding tussen componeren en drukken. Ensemble Utopia slaagt erin om de essentie van Susato’s bijdrage aan de muziekgeschiedenis te vangen, waardoor dit album een waardevolle ontdekking is voor liefhebbers van de vroege muziek en geschiedenis. Utopia blijft op die manier zijn rol als een van de meest waardevolle en vooraanstaande pleitbezorgers van polyfonie vervullen.

Bart Debbaut, november 2023